Inwazyjne gatunki obce (IGO)

Inwazyjne gatunki obce (IGO) to rośliny, zwierzęta, patogeny i inne organizmy, które nie są rodzime dla ekosystemów i mogą powodować szkody w środowisku lub gospodarce, lub też negatywnie oddziaływać na zdrowie człowieka. W szczególności IGO oddziałują negatywnie na różnorodność biologiczną, w tym na zmniejszenie populacji lub eliminowanie gatunków rodzimych, poprzez konkurencję pokarmową, drapieżnictwo lub przekazywanie patogenów oraz zakłócanie funkcjonowania ekosystemów.

IGO oddziałują na rodzimą różnorodność biologiczną prawie wszystkich ekosystemów ziemi i stanowią jedno z największych zagrożeń dla tej różnorodności. Od XVII wieku IGO przyczyniły się do wyginięcia prawie 40% gatunków zwierząt, dla których przyczyna wyginięcia jest znana.

Jednym z przykładów inwazyjnego gatunku obcego (IGO) jest barszcz Sosnowskiego. Roślina ta pochodzi z Kaukazu. Do Polski został sprowadzony na początku lat 50-tych do prac badawczych.

Barszcz Sosnowskiego jest rośliną silnie zachwaszczającą teren, a dodatkowo włoski na liściach i łodygach wydzielają substancję parzącą. Roztarte liście lub łodyga mają charakterystyczny zapach kumaryny. Parzące działanie tego związku nasila się podczas słonecznej pogody i wysokiej temperatury oraz dużej wilgotności powietrza. Kontakt z rośliną powoduje zapalenie skóry, powstawanie pęcherzy, nie gojące się rany i długo nie zanikające blizny oraz zapalenie spojówek. Działanie to jest szczególnie niebezpieczne dla alergików i dzieci. Negatywne cechy barszczu Sosnowskiego spowodowały konieczność intensywnego zwalczania tego chwastu.

Jak rozpoznać barszcz Sosnowskiego (ulotka)

Kwestie związane ze zgłaszaniem występowania inwazyjnych gatunków obcych (IGO) oraz ich zwalczania reguluje ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1589 z późn. zm.).

Listę IGO stwarzających zagrożenie dla Unii i Polski określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów (Dz. U. poz. 2649).

Zgodnie z ww. ustawą podejmowanie działań zaradczych w stosunku do IGO jest obowiązkiem podmiotu władającego nieruchomością, na której taki gatunek występuje.

Centralny Rejestr Danych o IGO prowadzi Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska. Informacje o znanych stanowiskach IGO stwarzających zagrożenie dla Unii/Polski na terenie Polski są dostępne na portalu Geoserwis.

Stwierdzenie występowania IGO na terenie Gminy Miasto Nowy Targ należy zgłaszać do Burmistrza Miasta Nowy Targ. Zgłoszenie powinno zawierać:

1. imię i nazwisko albo nazwę oraz adres lub siedzibę, lub adres poczty elektronicznej, lub numer telefonu zgłaszającego;
2. nazwę IGO,
3. liczbę okazów IGO lub określenie zajmowanej przez nie powierzchni, o ile jest to możliwe do ustalenia;
4. miejsce i datę stwierdzenia obecności w środowisku IGO,
5. fotografię potwierdzającą obecność w środowisku IGO, w przypadku gdy została wykonana.

Szczegółowe zasady dokonywania zgłoszeń oraz formularz dostępne są na stronie internetowej Urzędu Miasta Nowy Targ w zakładce Karty Usług:

https://www.nowytarg.pl/zalatw-sprawe/karty-uslug/zgloszenie-stawierdzenia-obecnoci-inwazyjnego-gatunku-obcego-igo-w-srodowisku-jzsos013,82

Podmioty prywatne, na terenie których występuje IGO i które nie wprowadziły tych gatunków do środowiska mogą złożyć do Burmistrza Miasta Nowy Targ wniosek o zwolnienie z obowiązku przeprowadzenia działań zaradczych w stosunku do inwazyjnych gatunków obcych (IGO).

Szczegółowe zasady ubiegania się o zwolnienie oraz formularze dostępne są na stronie internetowej Urzędu Miasta Nowy Targ w zakładce Karty Usług:

https://www.nowytarg.pl/zalatw-sprawe/karty-uslug/zwolnienie-z-obowiazku-przeprowadzenia-dzialan-zaradczych-w-stosunku-do-igo-jzsos-014,417