Nowotarskie ABC - Kuśnierstwo, kożuchy, obuwnictwo

Ostatnie 50 lat działalności nowotarskich rzemieślników w tej branży oraz istnienie wielkiego kombinatu obuwniczego NZPS, sprawiły, że Nowy Targ kojarzy się przeciętnemu Polakowi, przede wszystkim z kuśnierstwem, kożuchami i butami,.Ale początki tych rzemiosł w Mieście sięgają XVI wieku.

W roku 1575 powstał pierwszy Cech Szewców a w 1624 Cech Kuśnierzy.Sto lat później było już w Mieście 7 cechów a ich przywódcy pełnili bardzo ważna rolę w ówczesnej gospodarce, syndykalną jak byśmy dziś powiedzieli, kontrolując ilość towarów na jarmarku, ich cenę, liczbę uczniów i czeladników w Mieście.

Jednakże ze względu na duży obszar ziemi uprawnej, jaką Nowy Targ posiadał, zajmowali się również jej uprawą i hodowlą. Powszechna była emigracja sezonowa w Polskę i na Węgry, czasami do Ameryki.

Pod zaborem austriackim, po roku 1850 udało się nam osiągnąć pewna autonomię, swobody polityczne zaowocowały okresem prosperity gospodarczej aż do odzyskania niepodległości w roku 1918. Powstały wtedy rzeźnia, masarnie, cegielnia, tartak, nastąpił burzliwy rozwój rzemiosła, w roku 1939 było w Nowym Targu 312 rzemieślników.

Okupacja niemiecka przerwała rozwój gospodarczy.

Po wojnie nowy ustrój i nowe realia dla nowotarżan. Przede wszystkim Kombinat Obuwniczy, który dawał pracę 8-10 tysiącom ludzi. Jego istnienie wymusiło budowę infrastruktury nowego miasta: osiedli mieszkaniowych , lodowiska, basenu itd.

Równocześnie mimo niesprzyjającej politycznie atmosfery nastąpił burzliwy rozwój rzemiosła, przede wszystkim kuśnierstwa. "Domiary", "reglamentacja skór", "reglamentacja wyprawy skór", wysokie podatki, przepadek zatrzymanej produkcji ? to realia, których dzisiaj już się nie pamięta, może jeszcze u starszych wywołują złe wspomnienia, ale właśnie w takich warunkach został Nowy Targ stolicą polskich kożuchów i garbarstwa skór owczych, jednym z najważniejszych ośrodków tej branży w Europie.

Rozgłos i renomę uzyskały nasze wyroby między innymi na Olimpiadzie Zimowej w Grenoble i Targach Paryskich w 1969 r.

Po załamaniu się rynku krajowego na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, udało się rozwinąć poważnie eksport. Najpierw skór dekoracyjnych na rynek zachodniej Europy, później w jeszcze większym stopniu handel kożuchami na terenach byłego ZSRR. Już w roku 1986 - grupa 850 właścicieli zakładów branży skórzanej utworzyła Cech Rzemiosł Skórzanych w Nowym Targu z siedzibą w Domu Rzemiosła przy ul. Szaflarskiej 9,

Budynku, który powstał również dzięki ofiarności nowotarskich rzemieślników.

Oprac. Krzysztof Wojtaszek